Category: Discussie

Healing environment

In het cultureel supplement van NRC Handelsblad van 9 juli 2010 (aflevering 2061, p. 4-5) staat het artikel “De geneeskracht van fraai uitzicht”, over het effect dat een omgeving blijkt te hebben op de snelheid waarin je in een ziekenhuis beter wordt.

Dat architectuur je ziek kan maken, weten we sinds de ontdekking van het ‘sick building syndrome’. Maar kan architectuur je ook gezond(er) maken? Jazeker, zeggen de aanhangers van het gedachtengoed van ‘de healing environment’, de helende omgeving.

In het artikel wordt verwezen naar een onderzoek waaruit blijkt dat patiënten die op bomen uitkijken minder pijnstillers slikken en eerder naar huis gaan dan patiënten die op een blinde muur uitkijken. Uit ander onderzoek blijkt dat zelfs een foto van bomen en planten het herstel meer bevordert dan die blinde muur.

Klinkt logisch, zou ik zo zeggen, maar het is op z’n minst erg interessant!

Gaat affordance nu zo ver dat goed ontwerp zelfs je gezondheid kan bevorderen? Als dit idee van healing environment over affordances gaat, blijken affordances nog veel sterker te kunnen zijn dan ik al wist; architectuur met ‘geneesaffordance’ of ‘lekkervoelaffordance’. Naar mijn mening kan het stroken met affordance-theorieën.

Malkanderspiegeltje

Van Liesbeth Kok ontving ik de onderstaande anekdote met de vraag “Is dit spelen met affordance?”

Waar ik zelf nog aan dacht vanuit affordance: je verwacht vaker ook vanuit vaste patronen dat iets is zoals overal… en wordt dan verrast:
Bv in het Mondriaan museum in Amersfoort.

Je loopt de toilet in, halletje, linkermuur: wasbak, handdoek ernaast, stukje muur erboven, een spiegel, denk je….
hebben ze dat deel van de muur opengelaten en kijk je bij de herentoilet binnen. Daar dus idem dito.

Ik was er een tijdje geleden met een broer van me. We liepen tegelijk naar binnen, keken beiden in de spiegel…
Niet dus…zagen elkaar. Heel bijzonder.

Conventies en affordances

Hoe hebben conventies met affordances te maken?

In wikipedia wordt het begrip conventie als volgt beschreven:

Een conventie is een afspraak tussen twee of meer partijen, maar vaak tussen alle leden van een grote of kleine gemeenschap.

De aard van een conventie wordt volgens wikipedia bepaald door dimensies in verplichting, bewustheid en situatie.

Donald A. Norman beschrijft in “Affordance, Conventions and Design (Part 2)” (ongeveer op de helft van het artikel) een voorbeeld van een conventie die mogelijkerwijs als affordance zou kunnen worden gezien, maar dat niet is. In dat voorbeeld gaat het over knoppen op websites waarop je kunt klikken. Je kunt eigenlijk overal op proberen te klikken, maar de conventie is je op zo’n knopvorm kunt klikken en dat er dan iets gebeurt. Zoals ik het begrijp is een conventie zoiets als een gewoonte, een gewenning of regel. Een affordance bestaat zonder afspraken.

De afbeelding hierboven is een screenshot uit WordPress, 10 centimeter rechts van de plaats waar de woorden zichtbaar worden die ik nu typ. Vreemd eigenlijk dat ik meteen weet dat ik straks op ‘Publish’ rechtsonder (witte letters in het donkerblauwe kader) moet klikken om dit bericht op de website zichtbaar te maken, en niet op ‘Publish’ (zwarte tekst) linksboven. Iets heeft mij eraan gewend gemaakt om op die blauwe ‘knop’ te klikken. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om te klikken op die andere ‘Publish’.

Op de website zelf echter zien de meeste klikbare onderdelen eruit als losse tekstjes. Toch lijkt het logisch om daarop te klikken en niet op de meer ‘knop-achtige’ kopteksten – maar ik hoor het graag als iemand dat anders ervaart. Waar zit hier de conventie?

Met dank aan Dineke Manshanden voor de inbreng van dit onderwerp.

Klink/knop

In de schitterende werkkamer van Dineke Manshanden kwam ik een mooi voorbeeld tegen van een bekende affordance. De openslaande deuren hebben aan één zijde een deurklink en aan de andere zijde een deurknop. Ik ben als Nederlander geneigd de deurklink te kiezen om de deur open te doen, maar ik vermoed dat een Amerikaan in eerste instantie aan de deurknop wil draaien. Nederlandse deuren hebben immers vrijwel altijd een klink en Amerikaanse deuren een draaiknop.

Wat doe je als je hier naar binnen wil?

Klopt mijn vermoeden?

‘Beweging’ (Remco Ekkers)

Kan een affordance ook worden gevonden in een gedicht? Naar mijn mening zeker wel!
Met dank aan Remco Ekkers voor deze bijzondere bijdrage.

*

Beweging

Wat is de beweging die je maakt
tijdens een gesprek: en toen
zei ik: ja, het was een gelukkig toeval
dat ik die weg insloeg.

En in de woorden voel je de zwaai naar links
die je maakte. Wat was het? Een weg
een zandpad? Bomen aan de kant
en groene houten huizen verderop

waarvan de deuren openstonden
waarin je werd toegelaten, bloemen
gastvrijheid, een gelukkig toeval
of toegeven aan de weg die je moest gaan?

*

(Uit ‘De Alice voorbij’ , uitgeverij Kleine uil, 2005)

Bekijk de website van Remco Ekkers

Vertaling van “affordance”

Wie weet een goede Nederlandse vertaling voor het woord affordance?

Voor zover ik weet, bestaat in het Nederlands geen 100% treffende vertaling. Zelf heb ik hierover geschreven:

“De term affordance is lastig te vertalen naar het Nederlands. Een vertaling van het
Engelse werkwoord ‘to afford’ kan zijn: ‘verschaffen’, ‘opleveren’ of ‘opbrengen’. Dit brengt
‘affordance’ tot ‘verschaffing’, ‘oplevering’ of ‘opbrengst’. Echter, de Nederlandse vertaling
dekt de lading niet helemaal en de term ‘affordance’ is gangbaar in wetenschappelijke
literatuur, vandaar ook in dit onderzoek de keuze voor de onvertaalde term.”

Hoewel ik het niet zo’n probleem vind om de term onvertaald te laten, ben ik toch benieuwd of iemand er toch iets Nederlands voor kan verzinnen dat de lading even goed dekt.